آموزشگاه آنلاین ستاره‌شناسی: آموزش ببینید، تلسکوپ جایزه بگیرید! نام‌نویسی

ستاره شناسان و مورخان به منبعی از یك نواختر باستانی قرن پانزدهم اشاره كرده‌اند. این نواختر به تازگی در حال جمع آوری دوباره قدرت برای تشکیل است.

 

در سال  ١٤٣٧ میلادی، ستاره‌شناسان سطلنتی كره‌ای به وجود آمدن ستاره‌ای جدید را در صورت فلكی عقرب رصد و گزارش كردند. آنان در سیجونگ سیلوك (Sejong Sillok)، که تاریخچه سلطنت پادشاه سیجونگ است نوشتند : كسی كه از ١٤١٨ تا ١٤٦٨ بر كره حكومت كرد " یک ستاره مهمان بین ستاره های دوم و سوم  Wei دیده شد"  
چیزی كه از جمله موضوعات پیچیده برای پادشاه سیجونگ سیلوك بود یك نواختر كهن بود که حاصل انفجار یك كوتوله سفید در یك سیستم دوگانه نزدیك بوده است. موضوع جالب در این گونه ستاره‌های دوتایی دریافت هیدروژن از ستاره همدم است.
10042 nova and shell image amnhدر این سناریو، یك كوتوله سفید، كه معمولا كمبود هیدروژن دارد، روی سطح خود گاز تازه جمع آوری میكند تا زمانی كه لایه‌های زیرین به میزان كافی عمیق و گرم شوند تا اتم‌های هیدروژن شروع به گداختن شدن کنند و منجر به واكنش فرار ناشی از گرمای هسته‌ای میشوند. در این صورت لایه نازك جو ستاره كوتوله سفید را به یك بمب هیدروژنی تبدیل میكند.

اما باید گفت که اطلاعات بسیار کمی در رابطه با این سیستم دوتایی و چگونگی انفجار آنها در دسترس است. ستاره شناسان گمان میكنند سیستم به طور تقریبی بدون آسیب باقی مانده و انتقال گاز دوباره از سر گرفته میشود و همه چیز را برای اتفاق مصیبت بار دیگری مهیا میکند ( یعنی انفجاری دیگر در راه است). در واقع ' ابرنواختر مجدد رخ دهنده' در بازه‌های زمانی كوتاه دوباره انفجار ابرنواتری صورت میگیرد.
مایكل شارا (موزه امریكایی تاریخ طبیعی) همراه با ریچارد استیفنسون (دانشگاه دورهام) تیمی را برای این موضوع رهبری می کنند. مورخِ متخصص در سوابق نجومی آسیایی، نشانه هایی از این انفجار را سیجونگ سیلوك را دنبال می کنند تا بتوانند به ستاره اصلی دست پیدا کنند كه در حال حاضر نواخترِ اسكروپی ١٤٣٧ نامیده می‌شود. شارا میگوید: " این نواختر باستانی بهترین موقعیت را در بیش از ٢٠٠٠ سال مشاهدات ستاره شناسان چینی،كره ای، و ژاپنی داشته است. ما انتظار داشتیم كه نواختر مرده باشد، بنابراین یك موقعیت کاملا دقیق از مکان این نواختر نیاز بود که شاید بتوان به نتایج خوبی رسید"
تیم "شارا" برای بررسی بیشتر به سوابق پروژه دسترسی دیجیتال به آسمان قرن در هاروارد (DASCH) رجوع کرند که مجموعه٥٠٠٠٠٠ عکاسی صفحات گشت زنی آسمان را که بین سالهای ١٨٨٥تا ١٩٩٣توسط ستاره شناسان هاروارد گرفته شده بود.
سرانجام این تحقیقات و بررسی‌ها نتیجه دارد و در عكسی كه در سال ١٩٢٣ توسط تلسكوپ بروس دالت در ایستگاه رصد هاروارد در آركوپیای پِرو تصویر برداری شده بو، مکان دقیق انفجار نواختر 1437 کشف شد. با فاصله اندکی از  هدف مورد تفسیر آنها از یادداشتهای کره‌ای ها، شارا یك ساختار گازی شکل در تصاویر پیدا كرد كه احتمالا به علت انفجار نواختری بوجود آمده است و تا 580 سال پیش در حال گسترش بوده. در درون این توده گازی، آنها ستاره متغیری را یافتند که دارای قدر 16 تا 17 است و تاییدیه‌ای برای نواختر اسکروپی 1437 خواهد بود. پیدا كردن منبع این نواختر اهمیت دارد زیرا این به ستاره شناسان اجازه میدهد كه وضعیت آن را 600 سال بعد از انفجار رصد كنند.
در تصور DASCH، تیم "شارا" به نتایج جالبی دست یافتند. آنها متوجه شدند که نواختر 1437 به یک ستاره کوتوله تبدیل شده که در حال حاضر دارای فوردان گاز از سطح خود است و به مانند ستاره‌ای متغیر خودنمایی می کند. این موضوع زمانی رخ میدهد كه كوتوله سفید گاز را از همنشین خود در یك سرعت ثابت جمع آوری می‌كند. چنین اتفاق هایی در عكس هایی كه در سال١٩٣٤،١٩٣٥ و ١٩٤٢ گرفته شده اند پدیدار شده‌اند.

نویسنده: دلارام روزبهانی

عضو گروه آسمان شب ایران

celestron banner 02

iranoptic 03

هر هفته یک چهره از آسمان شب ایران را پیش چشمان شما خواهیم آورد