ستارهشناسان برای مدتی مظنون بودند که ابرهای بزرگ و کوچک ماژلانی اخیراً با یکدیگر برخورد کردهاند. تلسکوپ فضایی گایا شواهد تازهای را برای برخورد پرهیاهویی بدست آورده است.
تصویر ابر کوچک ماژلانی این تصویر از ابر کوچک ماژلانی از دو تصویر از Sky Digitized Survey 2 تهیه شده است.
Davide De Martin (ESA / Hubble)
تصور میشد به جز نزدیک بودن و روشنایی، ابرهای ماژلانی چیز خاصی نداشته باشند. آنها یک جفت کهکشانهای نامنظم کوتوله هستند که دارای جریان ماژلانییک دم جزر و مدی از گاز هستند که از ابر ماژلانی کوچک خارج میشود و یا با کهکشان راه شیری و یا با ابر ماژلانی بزرگ در حال کنش و واکنش است. اما در دهه گذشته، دیدگاه ستارهشناسان از ابر بزرگ ماژلانی (LMC) و ابر کوچک ماژلانی (SMC) به طور کامل عوض شده است، و دادههای جدیدی در مورد شکلگیری خشن و مداوم راه شیری بدست آمده است.
در حال حاضر یک تیم تحت رهبری سالی اوی (دانشگاه میشیگان) پیشبینی میکند که این دو کهکشان یک بار با هم برخورد کردهاند: یک تکه بزرگ ابر ماژلانی کوچک دور از هسته اصلی کهکشان، به سمت پل ماژلانی و ابر ماژلانی بزرگ پراکنده شده است.
LMC و SMC در طول میلیاردها سال در حال چرخش به دور کهکشان راه شیری بودهاند، اما در سال 2007، سورتینا بسلا (در مرکز هاروارد اسمیتسونیان استروفیزیک) طی یک مطالعه برجسته نشان داد که ممکن است برای اولین بار کهکشان کوتوله به دام گرانش راه شیری افتاده است، ولی توسط کهکشان بسیار بزرگتر جذب شده است.
این تحقیق پازل جدیدی را ارائه کرد. اگر پل ماژلانی LMC و SMC از گرانش قدرتمند راه شیری بدور مانده است، چگونه ایجاد شده است؟
در سال 2012، تیم بسلا به این معما پاسخ داد. پل ماژلانی توسط نیروهای گرانشی بین LMC و SMC تشکیل شده است. دو کهکشان در گذشته نزدیک، ممکن است حداقل یک برخورد مستقیم داشته باشند تا بتوانند ستارههای پل و گاز را به شدت بکشند.
در نامههای نشریه Astrophysical Journal در ماه نوامبر، اوی و همکارانش، فرضیه برخورد مستقیم براساس تجزیه و تحلیل دادههای جدید از ماهواره گایا ارائه دادند که موقعیتهای سهبعدی و سرعت یک میلیارد ستاره در راه شیری و قمرهای آن را اندازهگیری میکرد.
نقشه حرکت ستاره در ابر کوچک ماژلانی
فلشها سرعت نسبی و جهت حرکت برای ستارگان در ابر کوچک ماژلانی را نشان میدهند. رنگ قرمز و آبی مربوط به حرکتهای دور و به سمت زمین است. در سمت چپ خط نقطهچین شده منطقه "بال" میباشد که حرکت بزرگی به دور از بقیه کهکشان را نشان میدهد.
جانی دوریگو جونز، تیم اولی ابتدا به دنبال شواهدی از یک برخورد نبود. اما آنها به دنبال ستارگان جوان، عظیم و سریع "فراری" در SMC بودند تا ببینند که چگونه این ستارگان به چنین سرعتهای زیادی دست مییابند. اما در این فرایند، آنها کشف کردند که بسیاری از ستارهها در سمت "SMC" در حال حرکت در قسمت بال هستند، که تنها میتواند در نتیجه نیروی گرانشی LMC که بر روی خوشه کهکشان تاثیر میگذارد، توضیح داده شود. ستارهشناسانی که این دو کهکشان ماژلانی را مطالعه میکنند، از این نتایج هیجان زده شدند.
سارا پیرسون (موسسه Flatiron) میگوید: گام بعدی این است که ببینند که چطور حرکت فشرده SMC بال را در برخورد اخیر LMC-SMC محدود میکند و جفتهای همگرا از کهکشانهای کوتوله را بررسی میکنند.
پیرسون میگوید: "من فکر میکنم این یکی از جالبترین چیزهایی است که در حال حاضر با گایا بدست میآید، امیدوارم مردم شروع به مقایسه این شواهد دقیق مشاهداتی با مدلها بکنند." "اگر LMC و SMC یک برخورد مستقیم داشته باشند، اگر SMC از طریق دیسک LMC تحت تاثیر قرار گرفته باشد، شما این حرکت بزرگ را مشاهده خواهید کرد." اگر در عوض آنها فقط از نزدیک یکدیگر رد شده باشند و یک برخورد مستقیم نداشته باشند، شما یک نوع متفاوت از حرکت فشرده مستقیم بر پل ماژلانی، به جای عمود بودن بر آن را انتظارخواهید داشت.
با مطالعه بیشتر، ستارهشناسان ممکن است قادر به استفاده از حرکت فشرده مشاهده شده برای درک تصادم مستقیم در جزئیاتی حتی بیشتر باشند: چه مدت پیش از آن رخ داده است، با چه سرعت و در چه زاویهای. ستارهشناسان متوجه مسیرهای گذشته این کهکشانها خواهند شد، آنها میتوانند مسیرهای آینده آنها را دقیتر پیشبینی کنند، که آنها را به سمت هاله ستارهای کهکشان راه شیری میکشاند.