داناتلو I کهکشان کوچکی با فاصلهی حدود ۱۰ میلیون سال نوری است که توسط یک علاقمند ایتالیایی و با تلسکوپی خانگی کشف شد.
در دوران تلسکوپهای عظیم که به جستجوی آسمان از زمین تا فضا میپردازند، چیز زیادی برای کشف توسط یک علاقمند و مشتاق باقی نمیماند، اما یک منجم آماتور با صبر و حوصله و تجهیزات صحیح می توانست کهکشانی کشف نشده را کشف کند!
از آسمانهای تاریک پارک بینالمللی پولینو در جنوب ایتالیا، «جوزپه داناتلو» کهکشان آندرومدا را با تلسکوپ دست ساز خود مورد بررسی قرار داد و به دنبال کهکشانهای کوتولهی گزارش شدهی قبلی و خوشههای ستارهای بود. در عکسهای به دست آمدهی اخیر در ۲۰۱۰ و ۲۰۱۳، داناتلو متوجه یک لکهی ناشناخته از نور شد در تصاویر وجود دارد. آن لکهی سفید در فاصله بسیار دور از کهکشان آندرومدا قرار داشت و امروزه میدانیم، یک کهکشان کوتولهی کروی را تشکیل دهد که آن لکه اکنون ملقب به داناتلو I است.
داناتلو گفت: «من برای لذتش این کار را کردم، من همیشه علاقهی زیادی به گروه محلی و تمامی کهکشانهای کوتوله داشتم، پس پیدا کردن یکی از اینچنین سیستمهایی برای من به واقع، لذت بزرگی داشت». داناتلو-I نسبت به گروه محلی بسیار کوچکتر است. فاصلهای حدود ۱۰ میلیون سال نوری را در نظر بگیرید، به نظر میرسد که از این سو تا آن سوی آن تقریباً چندین هزار سال نوری باشد. گستردگی کهکشان خود ما در مقایسه با آن، حدود ۱۰۰ هزار سال نوری را پوشش میدهد. این کهکشان کوتوله همچنین کم نور است، با اندازهی (قدر) درخشندگی سطحی تنها ۵/۲۶ در هر مربع ثانیهی قوسی که به ندرت در آسمان آشکار است.
داناتلو برای کشفش به یک تلسکوپ شکستی ۱۲۷ میلیمتری f/9 استفاده کرد که از قطعات تلسکوپهای متفاوت مونتاژ شده بود و یک خنک کنندهی معمولی دوربین CCD ۲ مگاپیکسلی داشت.
دیوید مارتینز-دلگادو ( دانشگاه هایدلبرگ آلمان) نویسندهی این مقاله در گزارش این کشف، چاپ شده در وبگاه پیشاچاپی آرکایو در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۸ گفت: «منجمان آماتور امروزی، برای مشارکت قابل توجه خود در ستاره شناسی، مانند شکل گیری کهکشان (و) آمار احتمالی کهکشان کوتوله از تجهیزات اپتیکی جدید و جذابی برخوردار هستند». مارتینز دلگادو در طول این کشف، یکسره در فیس بوک بود. داناتلو وقتی که متوجه شد لکهای مشابه در همان مختصات (RA 01h 11m 40.37s, dec. +34° 36' 3.2") ) در تصاویر SDSS وجود دارد، پس از متقاعد کردن خود دربارهی اینکه کهکشانی که با آن سروکار دارد واقعی است، تصویر کشف خود را در سایت خود منتشر کرد. مارتینز دلگادو پیشنهاد کرد که روی یک مقاله همکاری کنند و تا حدی مطمئن بود که داناتلو هم به کشفی رسیده است که سزاوار این همکاری است.
نگاهی نزدیکتر با تلسکوپ بینالمللی ۵۸/۳ متری گالیله و گرن تلسکوپیو کاناریاس ۴/۱۰ متری (تلسکوپ بزرگ جزایر قناری) که هردو در جزایر قناری لاپالما قرار دارند، نتیجه جالبی داشت. مارتینز دلگالدو و همکاران سعی کردند فاصلهی داناتلو I را به وسیلهی شناسایی روشنایی ستارگان غول سرخی در مرگز چگال کهکشان اندازهگیری کنند و قدر ظاهریشان را با درخشندگیشان مقایسه نمایند. شرایط جوی برای این کار ایدهآل نبود. در حال حاضر میدانیم که کهکشان کوتوله، تنها در خارج از گروه محلی کهکشانهای ما قرار دارد.
مارتینز دلگادو گفت:«اگر دوناتلو I واقعاً یک کهکشان تنها و قدیمی باشد، جمعیت ستارهای آن میتواند سرنخهای مهمی دربارهی تاریخ شکل گیری آن و ستارگانش و همچنین دربارهی روندی که میتوانست شکل گیری ستاره ها و خود کهکشان را متوقف کند، فراهم نماید. اینجا هیچ اندرکنشی با کهکشانهای چگال میزبان وجود ندارد، پس توضیح اینکه چطور این کهکشان مواد خود را مدتها پیش از دست داده است، آسان نیست.»
مارتینز دلگادو و همکاران به تصویر بهتری به این کهکشان با تلسکوپ فضایی هابل امیدوارند. این کار به آنها اجازه میدهد بتوانند فاصله را مشخص کنند، چیزی که در عوض آن، تخمینهای با دقت بیشتری از خواص دیگری مانند ابعاد و جرم فراهم میکند.
در همین حال داناتلو بیشتر به جستجو ادامه میدهد، او گفت: «من همیشه علاقهی زیادی به کهکشانهای کوتوله داشتم، پس در همین راستا ادامه خواهم داد؛ اما بیشتر از آن به گذشته کهکشانی علاقمند هستم، پس به طور همزمان به جستجوی جریانهای ستارهای حول کهکشانهای شبیه راه شیری خواهم پرداخت.»