دانشمندان سوئدی می‌گویند که مشتری ـ بزرگترین سیاره در منظومه شمسی ما ـ 4 برابر دورتر از خورشید نسبت مدار فعلی آن تشکیل شده است. آنها بر این باورند که مشتری در یک سفر هفتصدهزار ساله به سوی خورشید حرکت کرده است. مفهوم هنری از سیارک‌های تروجان مشتری. یک گروه در مقابل غول گازی حرکت می‌کنند و یک گروه پشت سر مشتری آن را دنبال می‌کنند. تصویر از NASA / JPL-Caltech.
بر طبق تحقیقات جدید دانشگاه لاند در سوئد، سیاره مشتری تقریبا چهار برابر دورتر از منظومه شمسی بوده است. مهاجرت مشتری به داخل منظومه شمسی به مدار کنونی آن، تنها 700000 سال طول کشید. این مطالعه جدید در تاریخ 12 فوریه 2019 در مجله astronomy و astrophysics منتشر شد. شواهد برای سفر مشتری، در تجزیه و تحلیل سیارکهایی بدست آمد که در مدار این سیاره در مقابل و پشت آن حرکت می‌کنند.
ستاره‌شناسان می‌دانند که سیاره‌های غول‌آسا در اطراف ستارگان دیگر اغلب به ستاره‌هایشان نزدیک هستند. بر طبق نظریه فعلی، این سیاره‌های گازی ابتدا تشکیل می‌شوند و بعد به نزدیکی ستاره‌ها حرکت می‌کنند. آیا چنین پدیده‌ای در منظومه خورشیدی ما می‌توانست اتفاق بیافتد؟
در مطالعه جدید، یک تیم از محققان از محاسبات کامپیوتری برای ردیابی تاریخچه مشتری در منظومه شمسی ما که از 4.5 میلیارد سال پیش آغاز شده بود، استفاده کردند. مشتری، همانند دیگر سیارات منظومه شمسی به تازگی شکل می گیرد. سیاره‌ها به تدریج توسط گرد و غبار کیهانی ساخته می‌شوند که در اطراف خورشید جوان ما در یک دیسک صاف از گاز و گرد و غبار می‌چرخیدند. در آن زمان مشتری، بزرگتر از سیاره‌ی ما بود و حدود چهار برابر دورتر از خورشید نسبت به موقعیت فعلی آن قرار داشت.
ستاره‌شناس سیمونا پریانی از دانشگاه لاند، نویسنده اصلی این مطالعه است. او در بیانیه‌ای گفت:این اولین بار است که شواهدی وجود دارد که مشتری دور از خورشید تشکیل شده است و سپس به مسیر فعلی خود مهاجرت کرده است.
این مطالعه همچنین محاسبات روی سیاره غول‌پیکر کیوان و سیارات غول‌پیکر اورانوس و نپتون را انجام داد. محققان معتقدند که حتی این سیارات غول‌پیکر باید همانند مشتری نیز مهاجرت کرده باشند. پیرانی گفت:شواهدی از مهاجرت در سیارک‌های تروجان یافت شده که در نزدیکی مشتری قرار دارند.
تروجان‌ها یک گروه بزرگ از سیارکها هستند که در مدار مشتری بدور خورشید شریک شده اند. آنها شامل دو گروه از هزاران سیارک هستند که به ترتیب در مقابل و در پشت مشتری قرار دارند. حدود بیش از 50 درصد تروجان‌ها در مقابل مشتری وجود دارد و این عدم تقارن برای دانشمندان در شناخت مهاجرت مشتری بسیار مهم است. این انیمیشن، حرکات سیارات درونی را نشان می‌دهد (عطارد: قهوه‌ای، ونوس: سفید، زمین: آبی، مریخ: قرمز، مشتری: نارنجی) و دو تروجان (سبز). تصویر از Astronomical Institute of CAS/Petr Scheirich/NASA.
این تحقیق تا به حال قادر نبوده توضیح دهد چرا دو گروه سیارک در اندازه‌های مختلف هستند. آندرس یوهانسن، استاد نجوم در دانشگاه لاند، یک همکار پژوهشی است. یوهانسن گفت:این عدم تقارن یک راز در منظومه شمسی است.
مطالعه جدید، عدم تقارن را با بازسازی دنباله‌ای از وقایع شکل‌گیری مشتری و تسخیر سیارک‌های تروجان توسط این سیاره بررسی کرد. با استفاده از شبیه‌سازی‌های کامپیوتری، محققان محاسبه کردند که عدم تقارن فعلی تنها در صورتی رخ می‌دهد که مشتری چهار بار دورتر از منظومه شمسی شکل گرفته و سپس به مکان فعلی خود مهاجرت کرده باشد. در طول سفر به سمت خورشید، جاذبه خود مشتری، در مقابل آن، تروجان‌های بیشتری را به دنبالش کشانده است.
براساس محاسبات محققان، مهاجرت مشتری حدود 700000 سال طول کشید که حدود 2 تا 3 میلیون سال پس از آن آغاز شد که مشتری به عنوان سیارک دور از خورشید زندگی خود را آغاز کرد. محققان می‌گویند که سفر به داخل منظومه شمسی در یک حرکت مارپیچی شکل گرفته است . دلیل اصلی مهاجرت به نیروهای گرانشی گاز اطراف منظومه شمسی برمی‌گردد.
شبیه‌سازی‌های کامپیوتری نشان می‌دهد که سیارک‌های تروجان زمانی شکل گرفتند که مشتری یک سیاره جوان بدون بدنه گازی بود، به این معنی که این سیارکها به احتمال زیاد شامل بلوک‌های ساختمانی مشابه با آنهایی هستند که قسمت درونی مشتری را ایجاد کرده‌اند.
