معمولا هر سال شاهد چندین هلال زیبا و دارای اهمیت علمی و رصدی هستیم که بعضا با مقارن شدن آنها با ماههای رمضان و شوال بر حساسیت و شور رصدگران در شکار آنها، افزوده می شود.طی چند سال گذشته و با ورود مبحث جدیدی با عنوان "هلالهای روزگاهی" و اقبال رصدگران به شکار این هلالها، تعداد هلالهای قابل توجه در سال به شکل چشمگیری افزایش یافته و در واقع فرصت بیشتری در اختیار رصدگران قرار گرفته تا بتوانند هم اندوخته های علمی و رصدی خود را به محک بگذارند و هم با شکار هلالهای سخت تر، علاوه بر افزایش دانش نظری و تجربی خود، پارامترهای حدی این هلالها را بهبود بخشند
با عنایت به پیچیدگی های مداری ماه، می توان هلالهای بسیار زیبایی با پارمترهای بسیارمتفاوت داشت کهلزوما تمام هلالهایی که دارای پارامترهای جذاب رصدی هستند، هلالهای رکوردی نمی باشند، اما بدون شک جذابیتهای رصدی خود را خواهند داشت. یکی از این رصدها، هلال زیبای شوال 1433 خواهد بود که به بررسی آن خواهیم پرداخت و با بررسی سه هلال مشابه، با جذابیتهای این هلال آشنا خواهیم شد. لازم به ذکر است کلیه محاسبات برای شهرستان شیراز و با احتساب ساعت تابستانی انجام شده است.
پارامترهای مقارنه هلال شوال 1433:
زمان مقارنه ماه شوال 1433 در دستگاه زمین مرکزی مقارن با ساعت 20:24 مورخ 27 امرداد 1391 خواهد بود. با یک مقایسه ساده زمان مقارنه و زمان غروب خورشید می توان نتیجه گرفت که مقارنه پس از غروب خورشید اتفاق خواهد افتاد و بنابراین رصد هلال روزگاهی و شامگاهی در تاریخ مذکور منتفی خواهد بود.
پارامترهای هلال شامگاهی شوال 1433 در غروب 28 امرداد 1391:
شید | 19:37 |
| ارتفاع ماه | 2د 5د 58ث |
| جدایی زاویه ای | 12د 54د 36ث |
| سن ماه | 22س 19د |
| مکث ماه | 14 دقیقه |
به راحتی و با بررسی ارتفاع هلال با رکوردهای جهانی می توان دریافت این هلال در غروب 28 امرداد 1391 قابل رویت نمی باشد.
محاسبات مرتبط با هلال شوال 1433 در لحظه هم ارتفاعی ماه و خورشید در 28 امرداد 1391:
روب خورشید | 19:37 |
| ارتفاع ماه | 53د 40د 19ث |
| جدایی زاویه ای | 11د 11د 21ث |
| سن ماه | 18س 05د |
| فاز ماه | 0.96 درصد |
بررسی فاز ماه نوید یک هلال در روز زیبا را می دهد. با توجه به اینکه مبحث رصد هلال در روز مبحث جدیدی است و در بانکهای اطلاعات رصدی قدیمی نمی توان گزارشهای چندانی در این خصوص یافت، با بررسی رصدهای انجام شده می توان سه گزارش رصد موفق مشابه و تقریبا مشابه را یافت: گزارش هلالهای رمضان 1428 و صفر 1428 آقای عباس احمدیان و رمضان 1432 آقای مهندس رستمی.
جدول زیر مقایسه چهار هلال مذکور است:
صه | صفر 1428 | رمضان 1428 | رمضان 1432 | شوال 1433 |
| تاریخ | 18/2/2007 | 12/9/2007 | 31/7/2011 | 18/8/2012 |
| ساعت | 11:52 | 18:20 | 14:30 | 15:23 |
| سن ماه | 14:50 | 24س 01د | 15س 02د | 18س 05د |
| جدایی زاویه ای | 9د 17د 7ث | 11د 38د 10ث | 9د 30د 11ث | 11د 11د 21ث |
| فاز ماه | %0.66 | %1.03 | %0.69 | %0.96 |
با مقایسه پارامترهای هلالهای فوق الذکر، می توان دریافت هلال شوال امسال جزء یکی از جذابترین هلالهای روزگاهی امسال بوده و لازم است رصدگران علاقمند در خصوص شکار این هلال در روز پیش بینی های لازم را داشته باشند.
هرچند که لیبراسیون ماه در هلالهای با فاز بالا چندان موثر نیست، اما بررسی وضعیت لیبراسیون این هلال در وضعیت مناسبی قرار دارد.
بنابراین می توان نتیجه گرفت:
1- هلال در غروب 27 و 28 امرداد 1391 رویت ناپذیر است.
2- هلال روزگاهی 28 امرداد گزینه مناسبی برای رصدگران علاقمند به شکار هلالهای چالش برانگیز است.
سید محمد حسین نیری
دبیر کمیته علمی-تخصصی ستاد استهلال استان فارس
منبع : UGCS
