چون داده‌هایی كه در یك ركوردشكنی به دست محققین می‌دهد آنقدر ارزشمند است كه رصدگران را وادار كند تا با یك برنامه‌ریزی دقیق به شكار این‌گونه هلال‌ها كه شرایط پیشامد آن در دنیا نادر نیز است، بشتابند.
در واقع بحث مشاهده‌ی هلال با توجه به تكنولوژی فعلی تنها با رصد‌های مداوم هلال‌های بحرانی قابل حل است و رصدگران حال حاضر دنیا با مشاهده‌ی این‌گونه هلال‌ها بیش از پیش به حل این مشكل كمك می‌كنند. در معدود باری این شرایط طی یك روز در كشورهای ایران و كانادا برای رویت با چشم مسلح و فیلیپین و آمریكا برای رویت با چشم غیر‌مسلح فراهم می‌شود.
بررسی وضعیت مشاهده‌ی هلال صبحگاهی ربیع‌الثانی 1429
هلال فوق در صبحگاه دوشنبه 16 اردیبهشت 1387 (5 می 2008) در پهنه‌ی ایران حالت بحرانی به خود می‌گیرد. بطوریكه تنها در قسمت‌هایی از جنوب شرقی و شرق ایران امكان مشاهد فراهم است. در واقع عامل میزان ارتفاع ماه از افق نقشی اساسی در مشاهده‌ی این هلال دارد. و چون وضعیت زاویه‌ی دایرة‌البروج و استوای آسمان در فصل بهار و پیش از طلوع خورشید از افق كمتر است، بنابراین ماه نمی‌تواند ارتفاع زیادی از افق بگیرد.
با طلوع خورشید در مركز و نیمه‌ی غربی ایران ماه با سرعت بالا (به دلیل قرار‌گیری در حضیض) به خورشید نزدیك شده و ارتفاع ماه افت محسوسی می‌یابد و كم‌شدن ارتفاع مساوی با ورود ماه به بخش‌های روشن‌تری از جو زمین كه خورشید با نور شدید خویش اجازه‌ی خود نمایی را به هلال نخواهد داد.این فقط یكی از مشكلات است، نزدیك‌شدن ماه طی این مدت به خورشید باعث می‌شود كه كمان بسیار باریك ماه باریك‌تر از قبل شده باشد و كار مشاهده‌ی این هلال را بیش از بیش مشكل خواهد كرد. پس بهترین مناطق برای مشاهده‌ی این هلال شرق و جنوب شرقی ایران خواهد بود.
آنچه كه در دنیا به عنوان ركوردشكنی مرسوم است، دو مشخصه‌ی مهم به نام سن ماه و جدایی‌زاویه‌ای است. سن ماه به میزان زمان فاصله تا مقارنه‌ی ماه و خورشید گفته می‌شود كه اگر پیش از مقارنه باشد به صورت منفی و بعد از مقارنه به صورت مثبت بیان می‌شود. اكنون این ركورد در دنیا به میزان 11 ساعت و 40 دقیقه در دست آقای سید محسن قاضی‌میرسعید (از رصدگران برجسته‌ی رویت هلال) است.
حال میزان سن هلال در رویت این هلال حتی به مرز منفی 11 ساعت هم می‌تواند برسد و لذا یكی از پارامترهای ركوردشكنی به راحتی مهیا است. پارامتر دیگر جدایی زاویه‌ای است كه به میزان فاصله‌ی زاویه‌ای مركز ماه و مركز خورشید محاسبه می‌شود. اكنون این مشخصه به میزان 7.3 درجه در دست آقای محسن شریفی (از رصدگران باتجربه‌ی گروه فسا) است. حال در ایران میزان این پارامتر نیز در نیمه‌ی شرقی ایران قابل شكستن است.
پس هر دو ركورد به راحتی قابل جابه‌جایی است. این در حالی است كه ساعتی پیش از این نیز در كشور فیلیپین هلال ماه آنقدر از خورشید فاصله دارد كه می‌توان آن را با چشم غیر‌مسلح نیز مشاهد كرد و ركوردهای مربوط به سن ماه و جدایی زاویه‌ای ماه را برای مشاهده با چشم غیر‌مسلح در دنیا كاهش داد.
وضعیت هلال‌های ركوردی در گذشته و مقایسه آن با هلال‌های حاضر، بهتر گویای اهمیت رویت این هلال است.
جدول مقایسه‌ی ركوردهای به دست آمده در رویت هلال | |||||
نام هلال | شامگاهی رمضان 1416 | شامگاهی جمادی‌الثانیه 1422 | شامگاهی رجب 1423 | شامگاهی صفر 1427 | صبحگاهی ربیع‌الثانی 1429 |
تاریخ رصد | 20 ژانویه 1996 | 19 آگوست 2001 | 7 سپتامبر 2002 | 28 فوریه 2006 | 5 می 2008 |
رصدگاه | ایالت آریزونا آمریكا | منطقه‌ی باغ‌آبر كرمان-ایران | منطقه رشك‌بالا كرمان-ایران | منطقه‌ی بافت كرمان-ایران | بم |
نام رصدگر | جیمز استم | علیر‌ضا موحد‌نژاد | سید محسن قاضی‌میرسعید | محسن شریفی | ؟ |
سن ماه | 11 س و 54 د | 11 س و 54 د | 11 س و 20 د | 13 س و 40 د | منفی 10 س و 56 د |
ارتفاع ماه | 6.493 درجه | 6.035 درجه | 6.088 درجه | 5.948 درجه | 6.096 درجه |
جدایی‌زاویه‌ای | 7.555 درجه | 7.371 درجه | 7.359 درجه | 7.266 درجه | 7.106 درجه |
اختلاف سمت | 1.838 درجه | 2.674- درجه | 2.500- درجه | 2.608- درجه | 1.540 درجه |
فاز ماه | 0.56 درصد | 0.53 درصد | 0.53 درصد | 0.52 درصد | 0.50درصد |
مكث ماه | 38 د و 15 ث | 33 د و 36 ث | 33 د و 26 ث | 33 د و 17 ث | منفی 34 د و 43 ث |
عرض دایرة‌الروجی | 4.802 درجه | 4.364 درجه | 4.95 درجه | منفی 1.49 درجه | 4.823 درجه |
فاصله تا حضیض | 358400 كیلومتر | 357312 كیلومتر | 359022 كیلومتر | 357442 كیلومتر | 358897 كیلومتر |
ث: ثانیه د: دقیقه س: ساعت | |||||
بررسی وضعیت مشاهده‌ی هلال شامگاهی جمادی‌الاول 1429
در شامگاه 5 می 2008 با گذشت حدود 22 ساعت از هلال صبحگاهی در ایران، در حالی كه كشورمان صبح 6 می را تجربه می‌كند در قاره‌ی آمریكا هلال ماه شرایط بسیار خوبی را برای ركوردشكنی پیدا خواهد كرد. ابتدا در سواحل شرقی كشور كانادا رصدگران ماه می‌توانند هلال ماه بسیار جوان ماه را با سنی حدود 11.5 ساعت بسیار ساده رویت كنند.
در واقع با كوشش فراوان می‌توان این مقدار را به زیر 15 ساعت نیز كاهش داد.در بررسی اجمالی پیش‌بینی آب و هوا به این نتیجه می‌رسیم كه جنوب شرقی كشور ایران با درصد ابری‌شدن 40 درصد، بهترین وضعیت را برای ركوردشكنی در بین سایر كشورهای فوق خواهد داشت و لذا بایستی تا آن زمان، روز ركوردشكنی، منتظر بمانیم و نتیجه‌ی تلاش رصدگران هلال را در دنیا شاهد باشیم.
